Polaroid van de dag

Ik lees een boek dat zich afspeelt net achter het Oostfront, tijdens de Tweede Wereldoorlog. De Russen proberen de Kroaten, die aan de kant van Duitsland vechten, te demoraliseren door via luidsprekers afwisselend zeer trieste en vrolijke muziek te laten klinken, en zo nu en dan propaganda. Een Kroatische officier zegt: ‘De propaganda zegt de mannen niet veel, want die hebben ze laten inspreken door een Servier, maar de muziek deprimeert hen wel erg.’ [Jonathan Littell, De welwillenden, p. 365] Aan het Oostfont is het ook kerst, op dit moment.
Het deed me denken aan een documentaire over Front 242 die ik vorige week zag, waarin werd verteld dat hun muziek destijds juist gebruikt was om Amerikaanse piloten op vliegdekschepen op te zwepen voor de bombardementen tijdens de Eerste Golfoorlog. Twee jaar later hadden ze er tijdens een Amerikaanse tournee fans bij; de teruggekeerde vliegeniers.
Zelf bleef ik gisteren wakker om na middernacht een soundscape met muziek van Mark Hollis en Talk Talk te beluisteren op de radio. Terwijl de stad zweeg, opgelucht en uitgeteld, schonk ik een whisky in en dompelde me onder in die muziek waarin de leegte tussen de noten zo’n belangrijke rol speelt. Ik verdween in een onduidelijke soep van andere nachten met die muziek, soms wel tien, vijftien jaar geleden. Met de laatste verdwaalde noten van de piano hield het verhaal over Hollis op; het is onbekend of hij nog muziek maakt. Ik keek tussen de gordijnen door en zag nog net de rode achterlichten van de dag. Zo kon ik de nacht wel in.

Na een flinke dosis Wallace & Gromit op tv kan ook een schijnbaar onschuldig plakje kaas plotseling schrik aanjagen.

Na dagen van inspirerende vriendschap en poezie is het noodzakelijkerwijs tijd voor het prozaische. Lekkage in mijn badkamer. Omdat ik in een huurappartement woon, heb ik daar personeel voor, dat ook nog rap ter plaatse kan zijn. Zo rap, dat ik de afgelopen twee dagen diverse keren van mijn werk naar huis ben gefietst – en weer terug. Waardoor de sleur van die dagelijkse tocht naar de universiteit er, zo aan het einde van het jaar, extra stevig inhakte. Ik nam alle vier de routes die me in dezelfde 14 minuten brengen waar ik zijn moet. Het hielp niet. En ook het commentaar van de rioleringsreiniger en de woningbouwopzichter vrolijkten me niet op. Het leek verdacht veel op een huisartsencliche: ‘Kijkt u het nog even aan.’
Dat wordt dweilen met de kerst.

We zaten bij het raam en keken naar buiten, terwijl het langzaam donker werd. De lantaarns op het lege plein zetten de kastanjebomen in zacht spooklicht. De lampen boven de tafels weerspiegelden in de ramen. Het licht van buiten en dat van binnen vormden samen een klein sterrenstelsel. Niet daar en niet hier, alleen in het raam. Wij praatten ondertussen over de anderen, die er niet bij waren. We waren met z’n tweeën, maar toch met vier. Iedere zoveel minuten kwamen door een deur naast onze tafel plotseling nieuwe gasten het café binnen, met in hun kielzog een koude windvlaag. Iedere keer schrokken we op; het was alsof ons gezelschap verlaat was, en ineens zou komen aanschuiven. Zaterdagmiddag, onrustige harten.

De heren naast mij bedenken een nieuw apparaat, dat al bijna bestaat. De kinderen aan de andere kant scrabbelen en leggen woorden die ze zelf ook nog niet eerder hoorden.