‘Toen O. eenmaal weg was en ik zijn geschiedenis achterhaalde, gebeurde dat eveneens vanuit een breder perspectief. Na zijn vertrek zag ik tal van zaken op afstand (door deze afstand bevond ik me ‘op grote hoogte’) en zag ik dingen die in het verleden lagen, die ik onmogelijk eerder had kunnen zien. Ik kon de feiten uit de mij bekende maar beperkte context halen en plaatsen in een wijder verband. Dat ging niet meteen, het verstand mag het dan vatten maar de geest is traag en maakt zich niet zomaar los. Aanvankelijk was ik vooral getroffen door ongeloof. Dus, terugkomend op de vraag of ik zijn bedrog destijds écht niet had kunnen doorschouwen: nee, niet direct. De impact van de fotografie was ook niet meteen duidelijk. Alhoewel Nadar zelf stuiterde van enthousiasme. Hij zag vrij snel allerlei praktische toepassingen voor zijn nieuwe ‘systeem’ van fotograferen, vertelt Barnes. Het zou de landmeting volledig veranderen, wist Nadar, want vanuit een ballon kun je een miljoen vierkante meter, oftewel honderd hectare, in één keer in kaart brengen. En je kunt op één dag wel tien van zulke waarnemingen doen. Nu, dat gebeurde bij mij uiteindelijk ook. Toen ik eenmaal wist dát mijn levensgezel fabuleerde, en hoe, deed ik wel tien waarnemingen per dag. En op een gegeven moment ben je erdoorheen. Als een razende haal je de verloren tijd in, lijkt het wel. De feiten worden nogmaals gegroepeerd, als in een nieuw fotoboek. Wat je overhoudt, is een heel ander verhaal. Daardoor werd een groot deel van mijn leven, in retrospectief, volstrekt anders dan ik dacht. Ik kon het niet overdoen, het was al geleefd. En voor een deel was ik daar, op een vreemde manier, zelf niet bij geweest. Maar door het in een andere context te plaatsen, schreef ik mijzelf weer ‘binnen’, en wel in mijn eigen levensgeschiedenis.’
[Nicole Montagne, De verzuimcoördinator, p. 193-194.]
Polaroid van de dag
Muurschildering 4
Utrecht
In Nederland: Berg en Dal
Miertjes
Je houdt het niet voor mogelijk, dat er paden omhoog zijn, de bergen op. Dat je bij het huis kunt komen dat je op die rotspunt ziet. Misschien duurt het wel zesenhalf uur, terwijl je het hiervandaan kunt zien staan. Misschien zijn de paden steil, moet je soms behoorlijk klimmen of over smalle richeltjes langs een afgrond lopen. Maar ze zijn er want hoe zou het anders kunnen dat daar nog mensen wonen? De wegen omhoog zijn niet goed zichtbaar vanuit het dal. Ze zijn te smal, verborgen achter vouwen in de bergwanden, achter stenen en tussen de bomen. De afstanden begoochelen onze polderogen: je kan uren in de bergen lopen en nog altijd het gevoel hebben dat je niets hebt bereikt dan Sisyfusarbeid. De ervaringen uit Nederland, de verhoudingen van het platteland, de tijd – ze betekenen niets meer in de Alpen. De bergen maken je klein, nietig en nutteloos. De bergen maakten miertjes van ons en lachten om al onze drukke ondernemingen. Ik voelde me beledigd.
Selbstbedienung
Charms aan de Aare
Na het avondeten liepen we nog even de binnenstad van Bern in en staken de Untertorbrücke over. Op de pijlers van de brug maakt de reling bochten, waardoor er links ruimte was voor een gedekte tafel voor een gezelschap van acht (dat nog niet was gearriveerd) en rechts voor een picknickend clubje vriendinnen dat zo te zien vlak daarvoor nog in de Aare had gezwommen. De zon was al achter de heuvels verdwenen maar nog niet onder, de lantaarns op de brug en in de straten waren ontstoken, het was nog steeds broeierig warm.
We werden op de brug ingehaald door een man in zwembroek, op blote voeten. Hij liep vlak voor ons langs naar de ijzeren reling, stapte er overheen, gooide de tas die hij bij zich had in de snelstromende, turquoise kleurige rivier en sprong erachteraan. We zagen hem weer boven komen, krachtig crawlen naar zijn tas en die vastgrijpen. Daarna liet hij zich meedrijven met de stroming en verdween al snel de bocht om in het water dat als een lasso om de oude binnenstad snelde.
Als je niet zou weten dat zijn tas de bekende, waterdichte ‘Aare-tas’ voor kleding en waardevolle spullen was en massa’s mensen zich ’s zomers in de rivier laten meedrijven en proberen op tijd naar een van de leuningen of afstapplaatsen langs de kant te komen, soms weer terugwandelen langs de rivier en er dan opnieuw inspringen, al dan niet in het gezelschap van vrienden, in rubberboten of op een opblaaseenhoorn of -flamingo, dan zou je er een verhaal van de Russische absurdist Daniil Charms in kunnen zien. Omdat over deze ogenschijnlijk verbazingwekkende sprong in het water niemand zich verbaasde.